Katedra Biologii Molekularnej, Uniwersytet Gdański, profesor nadzwyczajny

Kierownik Pracowni Biologii Molekularnej Baktrii

Wybrane doświadczenia naukowe zdobyte w kraju i za granicą:

staż w Laboratory of Pharmacology and Basal Toxicology, CNRS Toulouse, Francja

staż w Max-Planck Institut fuer Molekulare Genetik,Berlin, Niemcy

staż podoktorski w National Institutes of Health, Bethesda, MD, USA

staż podoktorski w Department of Molecular Biology, Umeå University, Szwecja

staż w Department of Molecular Biology, Umeå University, Szwecja

staż w Department of Molecular Biology, Umeå University, Szwecja

staż w Department of Molecular Biology, Umeå University, Szwecja

staż w Department of Molecular Biology, Umeå University, Szwecja

Najważniejsze międzynarodowe i krajowe wyróżnienia:

i. Nagroda I stopnia Rektora Uniwersytetu Gdańskiego za rok akademicki 1990/1991

ii. Wyróżnienie pracy magisterskiej, 1993

iii. Nagroda Polskiego Towarzystwa Biochemicznego im. J.K. Parnasa za najlepszą pracę doświadczalną wykonaną w laboratorium polskim wspólnie z Węgrzyn A., Herman A. i Węgrzyn G. The mechanism of stringent control of λ plasmid replication. EMBO J. 13, 5779-5785, 1995

iv. Nagroda Polskiego Towarzystwa Biochemicznego im. W. Mozołowskiego dla młodych biochemików za najlepszą pracę prezentowaną na XXXI Zjeździe PTBioch., 1995

v. Nagroda Ministra Edukacji Narodowej za cykl prac dotyczących kontroli ścisłej replikacji DNA wspólnie z Węgrzyn A., Herman A. i Węgrzyn G., 1995

vi. Stypendium Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej na rok 1995

vii. Nagroda Polskiego Towarzystwa Biochemicznego im. J.K. Parnasa za najlepszą pracę doświadczalną wykonaną w laboratorium polskim wspólnie z Węgrzyn A., Błaszczak A., Węgrzyn G. DnaA-stimulated transcriptional activation of oriλ : Escherichia coli RNA polymerase β subunit as a transcriptional activator contact site. Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 95: 4241-4246, 1998

viii. Nagroda Prezesa Rady Ministrów za pracę doktorską, 1999

ix. Nagroda Polskiego Towarzystwa Genetycznego za cykl prac zespołu prof. dr. hab. Grzegorza Węgrzyna opublikowanych w latach 1998-2000, 2001

x. Nagroda Polskiego Towarzystwa Genetycznego za najlepszy cykl publikacji prof. dr. hab. Grzegorza Węgrzyna wydanych w latach 2001-2003, 2004

xi. Nagroda Polskiego Towarzystwa Genetycznego za cykl prac zespołu prof. dr. hab. Grzegorza Węgrzyna opublikowanych w latach 2007-2009

xii. Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za cykl prac zespołu prof. dr hab. Grzegorza Węgrzyna dotyczących molekularnych mechanizmów ekspresji toksyn Shiga w komórkach bakteryjnych, 2009

xiii. Nagroda Polskiego Towarzystwa Genetycznego za najlepszą pracę doświadczalną dotyczącą genetyki drobnoustrojów wykonaną w laboratorium polskim (wspólnie z Łyżeń R, Kochanowska M, Węgrzyn G, Transcription from bacteriophage λ pR promoter is regulated independently and antagonistically by DksA and ppGpp. Nucleic Acids Res. 37: 6655-64, 2009) 2009

xiv. Nagroda Polskiego Towarzystwa Genetycznego za najlepszą pracę badawczą wykonaną w laboratorium polskim (wspólnie z Łyżeń R, Kochanowska M, Węgrzyn G, Transcription from bacteriophage λ pR promoter is regulated independently and antagonistically by DksA and ppGpp. Nucleic Acids Res. 37: 6655-64, 2009) 2009

xv. Nagroda Komitetu Mikrobiologii Polskiej Akademii Nauk za publikację Łyżeń R, Kochanowska M, Węgrzyn G, Szalewska-Pałasz A. Transcription from bacteriophage λ pR promoter is regulated independently and antagonistically by DksA and ppGpp. Nucleic Acids Res. 37: 6655-64, 2009

Granty badawcze:

Nagrody Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego:

1. Grant N N301 550540 „Mechanisms of the stringent response in marine bacteria”

– rozpoczęty w lipcu 2011

2. Grant N N301 161635 „Global transcription regulator – DksA protein and its

functions in bacterial cells” (sierpień 2008 – grudzień 2011) – w tym projekcie zaangażowano 1 postdoc i 2 doktorantów. Oboje doktoranci przygotowują obecnie swoje rozprawy.

3. Grant 2 PO4A 034 28 „Mechanisms of transcription regulation by ppGpp” (marzec

2005 – marzec 2008) – w tym projekcie zaangażowano 2 doktorantów. Jeden z nich uzyskał tytuł doktora w maju 2009 pod moją opieką promotorską, drugi przygotowuje swoją rozprawę.

Nagrody Uniwersytetu Gdańskiego:

1. Molecular mechanisms of function of transcription activator, RapA, of Pseudomonas

putida, grant BW/1480-5-0391-8 (2008)

2. The role of DksA protein in the lytic development of P1 bacteriophage,

grant BW/1480-5-0108-7 (2007)

3. The role of RapA in transcription regulation in Pseudomonas putida,

grant BW/1480-5-0254-5 (2005)

Publikacje (z pięcioletnim IF)

1. Szalewska A., Wegrzyn G. and Taylor K. (1994) Neither absence nor excess of λ O initiator-digesting ClpXP protease affects λ plasmid or phage replication in Escherichia coli. Mol Microbiol 13: 469-474. IF 5.207

2. Szalewska-Palasz A., Wegrzyn A., Herman A. and Wegrzyn G. (1994) The mechanism of the stringent control of λ plasmid replication. EMBO J.13: 5779-5785 IF 9.369

3. Szalewska-Palasz A. and Wegrzyn G. (1994) An additional role of transcriptional activation of oriλ in the regulation of λ plasmid replication in Escherichia coli. Biochem. Biophys. Res. Commun. 205: 802-806 IF 2.72

4. Szalewska-Palasz A. and Wegrzyn G. (1995) Inhibition of transcription starting from bacteriophage λ pR promoter during the stringent response in Escherichia coli: implication for λDNA replication. Acta Biochim Polon 42: 233-240 IF 1.545

5. Wegrzyn G., Szalewska-Palasz A., Wegrzyn A., Obuchowski M. and Taylor K. (1995) Transcriptional activation of the origin of coliphage λ DNA replication is regulated by the host DnaA initiator function. Gene, 154: 47-50 IF 2.61

6. Szalewska-Palasz A., Wegrzyn A, Obuchowski M., Pawlowski R., Bielawski K., Thomas M.S., Wegrzyn G.(1996) Drastically decreased transcription from CII-activated promoters is responsible for impaired lysogenisation of the Escherichia coli rpoA341 mutant by bacteriophage λ. FEMS Microbiol Lett 144:21-27 IF 2.269

7. Obuchowski M., Wegrzyn A., Szalewska-Palasz A., Thomas M.S., Węgrzyn G. (1997) An RNA polymerase α subunit mutant impairs N-dependent transcriptional antitermination in Escherichia coli. Molecular Microbiology, 23: 211-222. IF 5.207

8. Obuchowski M., Giladi H., Koby S., Szalewska-Palasz A., Wegrzyn A., Oppenheim A.B., Thomas M.S., Wegrzyn G. (1997)Impaired lysogenisation of the Escherichia coli rpoA341 mutant by bacteriophage λ is due to the inability of CII to act as a transcriptional activator. Mol Gen Genet, 254: 304-311. IF 2.677

9. Taylor K., Wegrzyn G., Wegrzyn A., Szalewska-Palasz A., Herman A., Obuchowski M., Srutkowska S., Konopa G. (1997) Escherichia coli initiator protein DnaA, cell cycle and control of λ plasmid replication. Bulletin of the Polish Academy of Science, Biological Science, 44

10. Szalewska-Palasz A., Wegrzyn A., Blaszczak A., Taylor K., Wegrzyn G. (1998) DnaAstimulated transcriptional activation of oriλ: Escherichia coli RNA polymerase β subunit as a transcriptional activator contact site. Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 95: 4241-4246. IF 10.591

11. Wrobel B., Herman-Antosiewicz A., Szalewska-Palasz A., Wegrzyn G. (1998) Polyadenylation of oopRNA in the regulation of bacteriophage λ development. Gene, 212:57-65. IF 2.61

12. Gabig M., Obuchowski M., Wegrzyn A., Szalewska-Palasz A., Thomas M.S., Wegrzyn G. (1998) Excess production of phage lambda delayed early proteins under conditions supporting high Escherichia coli growth rates Microbiology 144 :2217-24 IF 3.308

13. Szalewska-Palasz A., Weigel C., Speck C., Srutkowska S., Konopa G., Lurz R., Marszalek J., Taylor K., Messer W., Wegrzyn G. (1998) Interaction of the Escherichia coli DnaA protein with bacteriophage lambda DNA. Mol Gen Genet 259:679-88 IF 2.677

14. Kotlarz A., Szalewska-Palasz A., Wegrzyn G., Lipinska B.(1998) Economical and efficient overproduction of the Escherichia coli sigma 32 transcription factor. Biotech Tech. 12: 869-873

15. Konopa G., Szalewska-Palasz A., Schmidt A., Srutkowska S., Messer W., Wegrzyn G. (1999) The presence of two DnaA-binding sequences is required for an efficient interaction of the Escherichia coli DnaA protein with each particular weak DnaA box region. FEMS Microbiol Lett 174: 25-31 IF 2.269

16. Szalewska-Pałasz A., Węgrzyn G. (1999) Czterofosforan guanozyny (p)ppGpp – regulator metabolizmu komórek bakteryjnych w warunkach głodowych. Na pograniczu chemii i biologii. Pod red. H. Koroniak, J. Barciszewski, Tom III, 31-50

17. Potrykus K., Vinella D., Murphy H., Szalewska-Palasz A., D'Ari R, Cashel M.(2006). Antagonistic regulation of Escherichia coli ribosomal RNA rrnB P1 promoter activity by GreA and DksA. J. Biol.Chem. 281,15238-48. IF 5.498

18. Janaszak A., Majczak W., Nadratowska B., Szalewska-Palasz A., Konopa G., Taylor A. (2007) A sigma-54-dependent promotor in the regulatory region of the Escherichia coli rpoH gene. Microbiology 153, 111-123. IF 3.308

19. Szalewska-Palasz A., Wrobel B., Wegrzyn G. (1998) Rapid degradation of polyadenylated oop RNA FEBS Lett 432: 70-2 IF 3.399

20. Szalewska-Palasz A., Lemieszek E., Pankiewicz A., Wegrzyn A., Helinski D.R., Wegrzyn G. (1998) Escherichia coli dnaA gene function and bacteriophage lambda replication. FEMS Microbiol Lett 167:27-32 IF 2.269

21. Wegrzyn A., Szalewska-Palasz A., Blaszczak A., Liberek K., Wegrzyn G.. (1998) Differential inhibition of transcription from sigma70- and sigma32- dependent promoters by rifampicin. FEBS Lett 440:172-4 IF 3.399

22. Laurie AD, Bernardo LM, Sze CC, Skarfstad E, Szalewska-Palasz A, Nystrom T, Shingler V. (2003) The role of the alarmone (p)ppGpp in sigma N competition for core RNA polymerase. J Biol Chem 278:1494-503 IF 5.498

23. Szalewska-Palasz A., Strzelczyk B., Herman-Antosiewicz A., Wegrzyn G., Thomas M.S.(2003) Genetic analysis of bacteriophage lambda N-dependent antitermination suggests a possible role for the RNA polymerase alpha subunit in facilitating specific functions of NusA and NusE. Arch Microbiol, 180, 161-8. IF 1.884

24. Łyżeń R., Węgrzyn G., Węgrzyn A., Szalewska-Pałasz A. (2006) Stimulation of the λ pR promoter by Escherichia coli SeqA protein requires downstream GATC sequences and involves late stages of transcription initiation. Microbiology, 152, 2985-2992 IF 3.308

25. Szalewska-Palasz A., Johansson L.U.M., Bernardo L.M.D., Skärfstad E., Stec E, Brännström K., Shingler V. (2007) Properties of RNA polymerase bypass mutants: implications for ppGpp- and DksA-mediated control of σ54-dependent transcription. J Biol Chem 282:18046 56. IF 5.498

26. Szalewska-Pałasz A, Węgrzyn G., Węgrzyn A. (2007) Mechanisms of physiological regulation of RNA synthesis in bacteria: new discoveries breaking old schemes. J Appl Genetics, 48:281-94. IF 1.545

27. Szalewska-Pałasz A.(2008) Properties of Escherichia coli RNA polymerase from a strain devoid of the stringent response alarmone ppGpp. Acta Biochim Pol. 55:317-23. IF 1.469

28. Łyżeń R, Kochanowska M, Węgrzyn G, Szalewska-Pałasz A. (2008) IHF- and SeqAbinding sites, present in plasmid cloning vectors, may significantly influence activities of promoters. Plasmid. 60:125-30. IF 1.824

29. Łyżeń R, Kochanowska M, Węgrzyn G, Szalewska-Pałasz A. (2009) Transcription from bacteriophage λ pR promoter is regulated independently and antagonistically by DksA and ppGpp. Nucleic Acids Res. 37: 6655-64 IF 7.314

30. Maciąg M, Kochanowska M, Lyżeń R, Węgrzyn G, Szalewska-Pałasz A. (2010) ppGpp nhibits the activity of Escherichia coli DnaG primase. Plasmid, 63, 61–67 IF 1.824

31. Nejman B, Nadratowska-Wesolowska B, Szalewska-Palasz A, Wegrzyn A, Wegrzyn G. (2010) Replication of plasmids derived from Shiga toxin-converting bacteriophages in starved Escherichia coli. Microbiology. 157, 220-33. IF 3.308

32. Nadratowska-Wesołowska B, Słomińska-Wojewódzka M, Lyzeń R, Wegrzyn A, Szalewska-Pałasz A, Wegrzyn G.(2010). Transcription regulation of the Escherichia coli pcnB gene coding for poly(A) polymerase I: roles of ppGpp, DksA and sigma factors. Mol Genet Genomics. 2284, 289-305. IF 2.677

33. Szalewska-Pałasz A, Potrykus K, Cashel M, Węgrzyn G (2011) Starvation of bacteria for amino acids as an example of prokaryotic response to nutritional deprivation In: Biology of Starvation in Humans and Other Organisms, Nova Science Publishers, Inc. pp: 225- 244

34. Maciąg M, Nowicki D, Janniere L, Szalewska-Pałasz A, Węgrzyn G. (2011) Genetic response to metabolic fluctuations: correlation between central carbon metabolism and DNA replication in Escherichia coli. Microb Cell Fact. 31, 10:19. IF 4.616

35. Maciąg M, Nowicki D, Szalewska-Pałasz A, Węgrzyn G. (2012) Central carbon metabolism influences fidelity of DNA replication in Escherichia coli. Mutat Res. 731:99-106. IF 3.903

Ponadto wieloletnia działalność dydaktyczna i organizacyjna